รถไถ หรือที่หลายคนมักเรียกว่ารถแทรกเตอร์ เป็นยานพาหนะชิ้นสำคัญที่ช่วยทุ่นแรงเกษตรกรในการทำงานหลายประเภทไม่ว่าจะเป็นการไถพรวน การกำจัดวัชพืช เก็บเกี่ยวผลผลิต ไปจนถึงการขนย้ายผลผลิตต่าง ๆ ซึ่งอย่างที่รู้กันว่าระบบไฮดรอลิกได้เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องเพื่อสร้างศักยภาพในการทำงานให้ดีขึ้นกว่าเดิม แต่เพื่อเจาะลึกไปอีกขั้นจึงอยากพามาทำความรู้จักกับกระบอกไฮดรอลิกรถไถ ชิ้นส่วนสุดสำคัญที่รถไถยุคใหม่จะขาดไม่ได้เลย
กระบอกไฮดรอลิกรถไถ คืออะไร?
กระบอกไฮดรอลิกรถไถ คือ ส่วนประกอบหนึ่งของระบบไฮดรอลิกที่ใช้ทำงานในรถแทรกเตอร์หรือรถไถทั่วไป ลักษณะชิ้นส่วนจะเป็นแท่งยาวผลิตจากวัสดุกลุ่มเหล็กกล้าคุณภาพสูง เช่น เหล็กกล้าคาร์บอน หรือบางรุ่นผลิตจากอะลูมิเนียม ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่ที่ประมาณ 32 – 600 มม. ระดับความยาวช่วงชักอยู่ระหว่าง 10 – 2,500 มม. ปกติแล้วกระบอกสูบดังกล่าวมักถูกออกแบบเพื่อให้กับงานกลุ่มอุตสาหกรรมทั่วไปรวมถึงการติดตั้งกับเครื่องจักรกลทางการเกษตรหลายประเภทอย่างรถไถ รถเกี่ยวข้าว รถคีบอ้อย รถเก็บเกี่ยวถั่วลิสง เป็นต้น อย่างไรก็ตามด้วยตำแหน่งและจุดประสงค์การใช้งานที่แตกต่างกันออกไป ทำให้กระบอกไฮดรอลิกเองก็มีชื่อเรียกตามความเหมาะสมของภาระหน้าที่ด้วย อาทิ กระบอกไฮดรอลิกยกบันไดเทรลเลอร์ กระบอกไฮดรอลิกดันหน้า กระบอกไฮดรอลิกจิ๋ว ฯลฯ
ระบบการทำงานของกระบอกไฮดรอลิกรถไถ
ปกติเมื่อพูดถึงระบบการทำงานของระบบไฮดรอลิกจะใช้หลักการผลักของเหลวด้วยความดันแล้วส่งต่อไปยังท่อหรือทางเข้าเพื่อผลักดันลูกสูบให้เกิดการทำงาน รวมถึงยังมีการเปลี่ยนพลังงานแรงดันจากน้ำมันจากนั้นจึงส่งผ่านพลังงานตามแนวเชิงเส้น ดังนั้นเมื่อเจาะลึกระบบการทำงานของกระบอกไฮดรอลิกรถไถ สามารถแบ่งออกได้ 2 กลุ่ม
1. Single Acting Cylinder
หรือ กระบอกไฮดรอลิคชนิดทำงานด้านเดียว รูทางเข้า-ออกของน้ำมันไฮดรอลิกจะมีแค่ทางเดียวเท่านั้น สังเกตง่าย ๆ คือจะมีรูปเพียงด้านเดียวของกระบอกสูบ แรงกระทำของแรงดันน้ำมันไฮดรอลิกที่เกิดขึ้นจะเป็นทิศทางเดียวกันทั้งหมด มีการใช้แรงดันจากสปริง หรือการใช้แรงโน้มถ่วงปกติเพื่อดันให้ลูกสูบกลับสู่ตำแหน่งเดิมของตนเองแบบช้า ๆ
2. Double Acting Cylinder
หรือ กระบอกสูบไฮดรอลิคชนิดทำงานสองทิศทาง ถือเป็นประเภทกระบอกสูบที่ได้รับความนิยมมากสุด เพราะสามารถนำไปดัดแปลง ติดตั้ง หรือใช้ทำงานได้หลายรูปแบบ ตัวโครงสร้างกระบอกแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ กระบอกสูบไฮดรอลิคชนิด Round Type (แบบกลม) และ กระบอกสูบไฮดรอลิคชนิด Square Type (แบบเหลี่ยม)
รูปแบบการทำงานของกระบอกสูบไฮดรอลิกชนิดทำงานสองทิศทางจะมีรูหรือทางเข้า-ออกของน้ำมันไฮดรอลิกทั้งหมด 2 ด้านของตัวลูกสูบ ช่วยทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของลูกสูบจากแรงดันน้ำมันทั้ง 2 ด้าน โดยส่วนประกอบของกระบอกสูบไฮดรอลิกมักประกอบไปด้วย ลูกสูบ กระบอกสูบ ก้านสูบ ซีลกันน้ำมัน (Oil Seal) และตัวกันฝุ่น (Dust Seal)
ใช้งานให้เหมาะสมถูกหลัก เพื่อความคุ้มค่าในระยะยาว
ไม่ใช่แค่เรื่องของการเลือกใช้รถไถ รถแทรกเตอร์ ตามประเภทของงานเท่านั้น แต่ยังต้องพิจารณาถึงชิ้นส่วนเบื้องต้นที่ควรทำความเข้าใจด้วยระดับหนึ่ง โดยเฉพาะระบบลูกสูบซึ่งเป็นฟันเฟืองสำคัญของการทำงานให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดตามเป้าหมายที่คาดหวังเอาไว้ การติดตั้งจึงต้องเป็นไปตามมาตรฐานที่เหมาะสม มีการเช็ก ตรวจสอบรายละเอียด คุณภาพ เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาด้านข้อผิดพลาดหรือการทำงานที่ไม่ตรงกับจุดประสงค์ นั่นหมายถึงอาจเกิดผลเสียอื่น ๆ ตามมาด้วยเช่นกัน
ในส่วนของการดูแลรักษาหากเกิดความผิดปกติต้องรีบตรวจสอบและแก้ไขซ่อมแซมทันที หมั่นเช็กบ่อย ๆ ถึงมาตรฐานที่ควรเป็น สร้างความปลอดภัยในการทำงานในทุกวัน ลดความเสี่ยงต่ออันตราย ได้ผลผลิตดีตามเป้าหมายที่คาดหวังเอาไว้ไม่ใช่เรื่องไกลเกินจริง
สรุป
กระบอกไฮดรอลิกรถไถ ถือเป็นอีกชิ้นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้เด็ดขาดสำหรับรถไถ รถแทรกเตอร์ ไปจนถึงรถประเภทต่าง ๆ ที่ต้องใช้ในการเกษตรและอุตสาหกรรม เช่น รถยก รถโฟล์คลิฟท์ รถเก็บเกี่ยวผลผลิต ฯลฯ นอกจากการเลือกใช้งานอย่างถูกต้องตามจุดประสงค์แล้วเรื่องของการดูแลรักษาก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้ามด้วยเช่นกัน เพื่อประสิทธิภาพของงานออกมาน่าพึงพอใจสูงสุด ไม่ต้องเสียเวลาแก้ไข หรือเกิดความเสียหายอื่น ๆ ตามมาแบบคาดไม่ถึงอีกหลายประการ ตอบโจทย์ด้านความคุ้มค่ามากที่สุด